Kiểu 1: Đề bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Mở bài: Giới thiệu tác giả, bài thơ đoạn thơ (Hoàn cảnh sáng tác, vị trí của đoạn thơ …) – Trích dẫn thơ.
Thân bài: – Làm rõ nội dung, tư tưởng , nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ (Phân tích theo từng câu, cặp câu, bám sát vào từ ngữ mang giá trị nghệ thuật trong từng câu thơ => làm nổi bật giá trị nghệ thuật, cái hay của bài thơ ) – Bình luận về giá trị của bài thơ, đoạn thơ. Cái hay, cái đẹp, giá trị tư tưởng mà nó mang lại cho người đọc. Kết hợp liên hệ so sánh với các cây bút khác để làm rõ nét riêng của tác phẩm.
Kết bài: – Đánh giá vai trò ý nghĩa đoạn thơ, bài thơ trong việc thể hiện nội dung tư tưởng và phong cách nghệ thuật của nhà thơ.
Kiểu 2: Nghị luận về một ý kiến văn học.
Mở bài: – Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm, nội dung ý kiến, nhận định hướng tới – Trích dẫn lại ý kiến/ nhận định đó
Thân bài: – Triển khai các luận điểm, vận dụng các thao tác phân tích, chứng minh để làm rõ nhận định. Kết hợp so sánh, bàn luận để làm rõ
Kết bài – Khẳng định lại vấn đề, nếu ý nghĩa
Kiểu 3: Nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi
Mở bài: – Giới thiệu tác giả, tác phẩm ( hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ,… ) – Nội dung bàn luận
Thân bài: – Ý khái quát: tóm tắt sơ lược nội dung chính của tác phẩm – Làm rõ nội dung nghệ thuật theo định hướng của đề. Kết hợp các thao tác phân tích, chứng minh, bàn luận – Nêu cảm nhận, đánh giá về tác phẩm, đoạn trích
Kết bài: – Nhận xét, đánh giá khái quát tác phẩm, đoạn trích ( cái hay, độc đáo về giá trị nghệ thuật và giá trị tư tưởng)
Kiểu 4: Nghị luận về một tình huống truyện
– Tình huống truyện có thể hiểu là hoàn cảnh, bối cảnh tạo nên câu chuyện – Là mối quan hệ đặc biệt giữa nhân vật này với nhân vật khác, giữa hoàn cảnh và môi trường sống với nhân vật. Qua đó nhân vật bộc lộ tình cảm, tính cách hay thân phận góp phần thể hiện sâu sắc tư tưởng của tác giả – Gồm có : + Tình huống tâm trạng + Tình huống hành động + Tình huống nhận thức
Mở bài: – Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả (có thể nêu phong cách) – Giới thiệu về tác phẩm( đánh giá sơ lược về tác phẩm) – Nêu vấn đề cần nghị luận
Thân bài – Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác – Phân tích các phương diện cụ thể của tình huống và ý nghĩa của tình huống đó. + Tình huống 1: ý nghĩa và tác dụng đối với tác phẩm + Tình huống 2: ý nghĩa và tác dụng đối với tác phẩm – Bình luận về giá trị của tình huống: làm nên thành công cho tác phẩm như thế nào, giá trị nghệ thuật mà nó mang lại
Kết bài: – Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm – Cảm nhận của bản thân về tình huống đó.
Kiểu 5: Nghị luận về một nhân vật, nhóm nhân vật trong truyện
Mở bài: – Giới thiệu về tác giả, vị trí văn học của tác giả – Giới thiệu về tác phẩm (đánh giá sơ lược về tác phẩm ) nêu nhân vật
Thân bài – Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác – Phân tích các biểu hiện tính cách, phẩm chất nhân vật – Đánh giá về nhân vật đối với tác phẩm Kết bài – Đánh giá nhân vật đối với sự thành công của tác phẩm, của văn học dân tộc – Cảm nhận của bản thân về nhân vật đó
Kiểu 6 Nghị luận về giá trị của tác phẩm văn xuôi
Mở bài: – Giới thiệu về tác giả, tác phẩm – Giới thiệu về giá trị nhân đạo – Nêu nhân vật nghị luận
Thân bài – Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác – Giải thích khái niệm nhân đạo: Giá trị nhân đạo là một giá trị cơ bản của văn học chân chính được tạo nên bởi niềm cảm động sâu sắc với nỗi đau của con người, sự nâng niu trân trọng những nét đẹp trong tâm hồn con người và lòng tin vào khả năng vươn dậy của họ.
– Phân tích các biểu hiện của giá trị nhân đạo + Tố cáo chế độ thống trị đối với con người + Bệnh vực và cảm thông sâu sắc đối với số phận bất hạnh con người + Trân trọng khát vọng tự do, hạnh phúc và nhân phẩm tốt đẹp con người + Đồng tính với khát vọng và ước mơ con người – Đánh giá về giá trị nhân đạo
Kết bài: – Đánh giá ý nghĩa vấn đề đối với sự thành công của tác phẩm – Cảm nhận của bản thân về vấn đề đó.
